Γενικές Πληροφορίες [Πηγή 1]:
Η πατάτα είναι φυτό ψυχρής εποχής. Αποδίδει πολύ καλά στα εύκρατα κλίματα. Για υψηλή παραγωγή απαιτεί θερμοκρασίες μεταξύ 16-21 οC. Προσοχή: Η κονδυλοποίηση της πατάτας (έναρξη σχηματισμού κονδύλων) που γίνεται κατά μέσο όρο 30-45 ημέρες μετά τη φύτευσή της επηρεάζεται κατά πολύ από τη φωτοπερίοδο και τη θερμοκρασία εδάφους.
Απαιτήσεις σε έδαφος: Η πατάτα απαιτεί γενικά εδάφη με μεγάλο βάθος , ελαφρά που στραγγίζουν ικανοποιητικά (ελαφρά), με καλή περιεκτικότητα σε οργανική ουσία.
Άρδευση: Η πατάτα απαιτεί μεγάλες ποσότητες νερού σε όλα τα στάδια ανάπτυξής της. Η έλλειψη νερού είναι ένας από τους σπουδαιότερους περιοριστικούς παράγοντες της καλλιέργειας της πατάτας σε μία περιοχή.
Λίπανση: Η πατάτα είναι φυτό πολύ απαιτητικό σε θρεπτικά στοιχεία. Για παραγωγή 4,5 τόνων πατάτας ανά στρέμμα αφαιρούνται από το έδαφος κατά προσέγγιση 23,5 Kgr άζωτο , 3,5 κιλά φώσφορος και 31 κιλά κάλιο.
Αγορά σπόρου: Ο σπόρος της πατάτας πρέπει να είναι της ποικιλίας που ζητάμε χωρίς προσμίξεις άλλων ποικιλιών , να είναι υγιής, στην κατάλληλη φυσιολογική ηλικία όταν θα φυτευτεί , να μην έχει εσωτερικές και εξωτερικές ζημιές και να έχει ομοιογενές μέγεθος. Απαιτούμε πάνω στο σακί να υπάρχει το φυτοϋγειονομικό διαβατήριο.
Χειρισμοί του πατατόσπορου πριν τη σπορά: Ο πατατόσπορος είναι ευαίσθητος και ευπαθής σε πολλές ασθένειες. Μόλις αγοράσουμε τον πατατόσπορο θα πρέπει να ακολουθήσουμε την παρακάτω διαδικασία : Αδειάζουμε τα σακιά και απομακρύνουμε αμέσως τυχόν σάπιους κονδύλους. Σπάμε τυχόν μάτια που έχουν ανοίξει. Διατηρούμε το σπόρο σε δροσερό μέρος (16-18οC) με υψηλή υγρασία (πάνω από 95%) χωρίς άμεσο φωτισμό. Για παράδειγμα ένα δροσερό υπόγειο όπου θα καταβρέχουμε τις πατάτες τακτικά, είναι μια καλή λύση.
Μόλις αρχίσουν να βγαίνουν τα μάτια μπορούμε να τεμαχίσουμε τον πατατόσπορο με πολύ κοφτερό μαχαίρι ώστε η επούλωση των πληγών να γίνει γρήγορα. Μετά από κάθε κόψιμο θα πρέπει το μαχαίρι να απολυμαίνεται. Το βάρος κάθε τεμαχίου πρέπει να είναι 70-90γρ. με 1-3 μάτια. Διατηρούμε τον κομμένο σπόρο μέχρι να γίνει η επούλωση των πληγών (φελλοποίηση ) από τον τεμαχισμό και μετά φυτεύουμε.
Γενικά περί Φύτευσης [Πηγή 2]:
Σαν κανόνας, µπορεί να λεχθεί πως ξέβαθο φύτεµα (14-18 εκατ.) προτιµάται κυρίως σε βαριά εδάφη, ενώ στα ελαφρά ο πατατόσπορος φυτεύεται κάπως βαθύτερα (π.χ. 15-20 εκατ.). Eπίσης, ποικιλίες που κονδυλοποιούν ψηλά, όπως π.χ. Mαρφόνα, ή παράγουν µακριούς κονδύλους, όπως Tιµάτε, Σπούντα, πρέπει να φυτεύονται πιο βαθιά π.χ. 18-20 εκ. Γενικά συστήνεται ένα βάθος φυτέµατος µεταξύ 14 και 20 εκ. ανάλογα µε την ποικιλία. Η καλύτερη πρακτική φυτέµατος που θα δηµιουργούσε άριστες συνθήκες εδαφικής υγρασίας και οξυγόνου στο ριζόστρωµα και στο «φυτό» (πατατόσπορο) µε µικρό ποσοστό σκάρτων πατατών (πράσινων κτλ.), είναι η φύτευση του «φυτού» ξέβαθα (π.χ. 12-15 εκατ.) και η διενέργεια συµπληρωµατικού παραχώµατος λίγο πριν την εµφάνιση των φυτών στην επιφάνεια του εδάφους (φύτρωµα).
Οδηγός Επιβίωσης για ερασιτέχνες
1. Τα πάντα για το Σπόρο (κόνδυλο)
[Πηγή 3]
Ως σπόρος της πατάτας για την γεωργική καλλιέργεια, χρησιμοποιούνται στη πράξη οι κόνδυλοι, δηλαδή η πατάτα, η οποία είναι ένα κομμάτι του κορμού (ένα μόσχευμα στη γλώσσα των κηπουρών).
Η μεγαλύτερη σοδειά επιτυγχάνεται μόνο όταν ο σπόρος προέρχεται από πατατόφυτα, που είχαν την μεγαλύτερη απόδοση. Γιατί η πατάτα που θα καλλιεργήσουμε θα διατηρήσει τα προτερήματα και τα ελαττώματα που έχει η μητρική πατάτα.
Για την Ελλάδα οι καλύτερες ποικιλίες για την ανοιξιάτικη σπορά είναι η πατάτα που προέρχεται από ψυχρά και ορεινά μέρη. Στα μέρη αυτά η πατάτα συλλέγεται συνήθως αργά μετά τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο και λόγο του χειμώνα ωριμάζει πολύ καλά μέχρι την άνοιξη και είναι πλουσιότερη σε άμυλο.
Η αγορά του σπόρου πρέπει να γίνει όσο το δυνατότερο νωρίτερα, για να τον συντηρήσουν καλά μόνοι τους οι καλλιεργητές μέχρι την εποχή της σποράς του.
Η πατάτα που θα χρησιμοποιηθεί για σπορά πρέπει να είναι υγιής, σφιχτή, χωρίς κουφάλες, βαριά, χωρίς μελανά ή σκούρα στίγματα στο φλοιό της ή στη σάρκα της, να μην είναι χτυπημένη, λαβωμένη ή τρυπημένη από έντομα και σκουλήκια και να είναι ώριμη.
– Το μέγεθος του σπόρου
Θεωρείται πιο συμφέρον να χρησιμοποιούνται για σπορά πατάτες μεγέθους ενός μεγάλου αυγού κότας και με σάρκα σφιχτή και αλευρώδη (19-20% άμυλο). Δύο και τρεις ακόμη μικρές πατάτες, αποδίδουν μικρότερη σοδειά από μία μεγάλη πατάτα αυτού του μεγέθους.
Όταν το έδαφος είναι υγρό και πτωχό και οι καιρικές συνθήκες είναι δυσμενείς, πρέπει να χρησιμοποιούνται πατάτες, μεγαλύτερου μεγέθους από ένα αυγό για τη σπορά.
Όταν ο σπόρος έχει 3-4 ζωηρά μάτια, η σοδειά αποδίδει μεγαλύτερες πατάτες. Πατάτες με περισσότερα μάτια παράγουν πολλούς μεν βλαστούς αλλά αδύνατους και η σοδειά από αυτές αποτελείται από πολλές αλλά μικρές πατάτες.
– Σπόρος ολόκληρος και σπόρος κομμένος
Τα πειράματα ειδικών επιστημών απέδειξαν, ότι ολόκληρη η πατάτα σαν σπόρος είναι προτιμότερη από την κομμένη. Ο κομμένος σπόρος αποδίδει συνήθως 20-30% μικρότερες σοδειές από τον ολόκληρο σπόρο σε μέγεθος αυγού, ο οποίος έχει το ίδιο βάρος με τα κομμάτια. Αλλά και οι μικρές πατάτες για σπορά είναι προτιμότερες και αποδίδουν μεγαλύτερη σοδειά από τα κομμάτια του ιδίου βάρους. [βλ. πλήρες κείμενο για το πώς πρέπει να κόβονται οι κόνδυλοι σε κομμάτια και πότε είναι αυτό συμφέρον].
– Προπαρασκευή του σπόρου
Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται η πατάτα για την ανοιξιάτικη σπορά μόλις την βγάλουμε από την αποθήκη, αλλά πρέπει να την αφήνουμε σε στρώματα 20-30 εκατοστόμετρων για 2-3 βδομάδες σε υπόστεγο ή στην ύπαιθρο ή στον αέρα, για να στεγνώσει και μετά να την φυτεύουμε.
Επίσης όταν μεταχειριζόμαστε κομμάτια για σπορά, πρέπει να κόβουμε την πατάτα πριν 3-4 εβδομάδες και να τα στεγνώνουμε μα τον ίδιο τρόπο και μετά να τα φυτεύουμε. [βλ. πλήρες κείμενο σε περίπτωση που σπείρεις φθινοπωρινή πατάτα, οπότε χρησιμοποιείς πατάτες πρώιμες καλοκαιρινές ή σε περίπτωση που θέλεις να σπείρεις προ-βλαστημένες πατάτες “Ιδίως η προβλάστηση είναι απαραίτητη, όταν φοβόμαστε ασθένειες από νηματώδη”]
2. ΦΥΤΕΥΣΗ με τεχνική παραχώματος
[Πηγές 4 & 5]
- Απόσταση φύτευσης: 60×60 εκ. για κάθε φυτό
- Καλλιεργητική περίοδος: άνοιξη- καλοκαίρι- φθινόπωρο
- Χρόνος από την σπορά ως τη συγκομιδή: 12 εβδομάδες
- Εποχή φύτευσης: αρχές άνοιξης- Μάρτιος (θερμοκρασία εδάφους: 7 βαθμούς)
- Όψιμη φύτευση: τέλος άνοιξης- Απρίλιος (για φθινοπωρινή συγκομιδή)
Ανοίξτε μια λακουβίτσα βάθους 20 εκ. και βάλτε μέσα 3-4 κομμάτια φυτρωμένου πατατόσπορου με τα φύτρα να κοιτούν προς τα πάνω. Καλύψτε με λίγο χώμα και ποτίστε. Δεν γεμίζετε όλη την τρύπα.
Παράχωμα: μόλις οι βλαστοί αρχίζουν να ξεπροβάλλουν από το χώμα, σκεπάζετέ τους με ελαφρύ χώμα ή κομπόστ αφήνοντας μόνο τα πάνω φύλλα ακάλυπτα. Συνεχίστε αυτή τη διαδικασία μέχρι να κλείσει η λακούβα που είχατε ανοίξει κατά τη φύτευση. Μην ξεχνάτε το παράχωμα διότι αν οι νεόι κόνδυλοι που θα σχηματίζονται από τους βλαστούς εκτεθούν στον ήλιο τότε θα πρασινίσουν και δεν θα είναι κατάλληλοι για κατανάλωση.
Φύτευση Βήμα προς Βήμα
(προσαρμόστε κατάλληλα για παράχωμα)
[Πηγή 5]
Στον κήπο, θα πρέπει να έχετε σκάψει καλά το χώμα και να το έχετε εμπλουτίσει με κομπόστ (δείτε παρακάτω). Το σκάψιμο μπορείτε να το κάνετε με τσάπα, ή να χρησιμοποιήσετε σκαπτικό (φρέζα).
Απομακρύνετε όσες περισσότερες πέτρες μπορείτε.
Ο εμπλουτισμός όλης της περιοχής του κήπου που θα χρησιμοποιηθεί για καλλιέργεια, θα ήταν το ιδανικό. Θα μας κοστίσει όμως μία μικρή περιουσία (το κομπόστ και τα βιολογικά λιπάσματα κοστίζουν). Εναλλακτικά, μπορείτε να εμπλουτίσετε μόνο την περιοχή γύρω από κάθε φυτό. Αυτό είναι πολύ πιο οικονομικό και ελπίζω το ίδιο αποτελεσματικό.
Οι αποστάσεις ανάμεσα στα φυτά, θα πρέπει να είναι 50 με 60 εκατοστά.
Στη συνέχεια θα σας παρουσιάσω τη διαδικασία σποράς πατάτας, βήμα-βήμα.
Βήμα 1. Ανοίγουμε στο χώμα μία τρύπα βάθους περίπου 15 εκατοστών. Ταυτόχρονα, σκάβουμε το χώμα γύρω από την περιοχή της τρύπας ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο μαλακό.
Βήμα 2. Τοποθετούμε τον κόνδυλο της πατάτας μέσα στην τρύπα.
Βήμα 3. Καλύπτουμε με κομπόστ την τρύπα και τον κόνδυλο της πατάτας. Δε γεμίζουμε την τρύπα ως επάνω με το κομπόστ. Αφήνουμε χώρο για να προσθέσουμε αργότερα λίγο χώμα. Το κομπόστ, θα βοηθήσει την πατάτα να αναπτυχθεί στα πρώτα κρίσιμα στάδια.Προσθέτουμε στην τρύπα κομπόστ μέχρι να καλυφθεί ο κόνδυλος κατά 3 με 5 εκατοστά.
Βήμα 4. Προσθέτουμε χώμα στην τρύπα ώστε να καλυφθεί.
Βήμα 5. Πατάμε ελαφρά το χώμα ώστε να κάτσει και να συμπιεστεί. Μη βάλετε όλο το βάρος σας. Απλά πατήστε το ελαφρά.
Βήμα 6. Προσθέτουμε μία στρώση από κομπόστ. Αυτή η στρώση κομπόστ εξυπηρετεί δύο σκοπούς. Με το πότισμα, τα θρεπτικά συστατικά του θα φτάνουν στο φυτό που μεγαλώνει. Ο δεύτερος σκοπός είναι καθαρά πρακτικός. Καθώς το κομπόστ έχει μαύρο χρώμα, σημαδεύουμε τα σημεία που έχουμε φυτέψει τις πατάτες μας στον κήπο. Έτσι γλιτώνουμε τα έξοδα για να αγοράσουμε, και τον κόπο για να τοποθετήσουμε σημαντήρες.
Βήμα 7 (προαιρετικό). Προσθέτω το σύστημα αυτόματου ποτισμού και τοποθετώ μία απορροή πάνω ή κοντά στο σημείο που φύτεψα τον κόνδυλο πατάτας. Αν μπορείτε να ποτίζετε τις πατάτες καθημερινά, δεν υπάρχει λόγος να εγκαταστήσετε σύστημα αυτόματου ποτισμού.
14 ημέρες μετά, τα αποτελέσματα της σποράς πατάτας είναι πλέον ορατά. Τα φυτάκια έχουν αρχίσει να εμφανίζονται. Να είστε προετοιμασμένοι, ότι δε θα εμφανιστούν όλα μαζί, ούτε ότι θα έχουν όλα την ίδια ανάπτυξη.
BINTEO για καλλιέργεια σε μεγάλη γλάστρα – εδώ
Και ο συμπαθής καλλιεργητής του βίντεο ισχυρίζεται πως αν εφαρμόσουμε τη μέθοδο του παραχώματος, δηλαδή να προσθέτουμε ελαφρύ χώμα ή/και κομπόστ κάθε φορά που το φυτό φτάνει τις 6-7 ίντσες (15cm;) δημιουργείται βαθύτερο και πιο δυνατό ριζικό σύστημα με αποτέλεσμα να προκύπτουν περισσότερες πατάτες.
Πηγή 1: “Η στήλη του Αγρότη – Πατάτα”, Λεωνίδας Γρύλλος, ΠΑΤΡΙΣ, η καθημερινή εφημερίδα της Κρήτης
Πηγή 2: “Καλλιέργεια Πατάτας – Οδηγίες για τη φύτευση”, site: kalliergo.gr- η πρωταρχική πηγή ωστόσο εντοπίζεται στο site http://www.easdrama.gr ]
Πηγή 3: “Πατάτα σπορά φύτεμα καλλιέργεια”, Ιστοσελίδα ΦΤΙΑΧΝΩ ΜΟΝΟΣ ΜΟΥ, η πρωταρχική πηγή ωστόσο είναι “Η πατάτα” του Παναγιώτου Α. Δεκάζου, Παράρτημα «Γεωργικού δελτίου» Φεβρουαρίου 1933]
Πηγή 4: “φυτεύουμε πατάτες”, Ιστοσελίδα Living Green – βλ. και για ειδικούς σάκους καλλιέργειας πατάτας για μπαλκόνια
Πηγή 5: “Αύγουστος & Σεπτέμβριος: Σπέρνω πατάτες”, Iστοσελίδα kalliergo.gr
