Κομποστοποίηση: Πώς και με τί

 

Όταν το πάρετε απόφαση να φτιάξετε τη δικιά σας κομπόστα στον κήπο/περιβόλι/χωράφι/αίθριο κτλ δε χρειάζεται να καταφύγετε στις έτοιμες λύσεις του εμπορίου. Τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά.. Πριν πούμε για την κατασκευή του σωρού που θα καταλήξει σε θρεπτική κομπόστα, μερικά πράγματα για τον ίδιο το σωρό και την κομποστοποίηση.

Υπάρχουν 2 βασικές μέθοδοι κομποστοποίησης, η ΤΑΧΕΙΑ-ΘΕΡΜΗ για όσους έχουν χρόνο και όρεξη να φροντίσουν από κοντά την όλη διαδικασία, η ΑΡΓΗ-ΨΥΧΡΗ μέθοδος για όσους δε βιάζονται και είναι διατεθειμένοι να αφήσουν τη φύση στην ησυχία της να κάνει τη δουλειά με τους δικούς της ρυθμούς.

ΤΑΧΕΙΑ-ΘΕΡΜΗ ΜΕΘΟΔΟΣ 

Στην ΤΑΧΕΙΑ-ΘΕΡΜΗ μέθοδο, πρέπει να εξασφαλίζουμε εμείς όσο γίνεται ιδανικές συνθήκες αερισμού, υγρασίας και αναλογίας υλικών, κάτι που θα οδηγήσει στην αύξηση της θερμοκρασίας του σωρού και στην ταχύτερη κομποστοποίηση.

Παράμετροι επιτυχίας: 

1. Το μέγεθος των συστατικών

Αν τα συστατικά είναι πολύ μεγάλα επιβραδύνεται η αποσύνθεση. Τεμαχίσετε τα μεγάλα ή ογκώδη υλικά σε μικρά κομματάκια ούτως ώστε να αναπτυχθούν περισσότεροι μικροοργανισμοί και να επιταχυνθεί η διαδικασία.
2. Η σωστή αναλογία των υλικών

Η συνιστώμενη αναλογία καφέ-πράσινων υλικών είναι 2:1. Τυχόν δυσοσμία σημαίνει είτε ότι το ποσοστό των «πράσινων» είναι υψηλότερο του δέοντος οπότε η σύσταση του σωρού γίνεται γλοιώδης, είτε ότι ο αερισμός είναι ελλιπής. Το πρόβλημα λύνεται αν προσθέσετε «καφέ» ώστε να απορροφηθεί η υπερβάλλουσα υγρασία και αναμείξετε καλά τον σωρό ώστε να βελτιωθεί ο αερισμός.”

“ΠΡΑΣΙΝΑ” υλικά: υπολείμματα από λαχανικά και φρούτα, κομμένο γκαζόν, πράσινα φύλλα, μαραμένα λουλούδια, υπολείμματα καφέ και φίλτρο γαλλικού καφέ, φύλλα τσαγιού και φακελάκια τσαγιού, κοπριά από φυτοφάγα ζώα

“ΚΑΦΕ” υλικά:  ξερά φύλλα, κομμένα κλαδιά, πριονίδι, ροκανίδι, άχυρο, θήκες αυγών / ρολό τουαλέτας / χαρτοπετσέτες τεμαχισμένα, τσόφλια αυγού

ΟΧΙ: φλούδια εσπεριδ

οειδών (δημιουργούν όξινες συνθήκες), φύλλα ευκαλύπτου (είναι τοξικά), άρρωστα φύλλα ή φυτά, χαρτί με μελάνι/χρώμα/γυαλιστερό, κρέας και ζωϊκά προϊόντα, λάδι

3. Η σωστή υγρασία

Ελέγξετε την υγρασία του σωρού. Το μίγμα πρέπει να είναι τόσο υγρό ώστε να μην στάζει, όπως ένα καλά στιμμένο σφουγγάρι. Αν είναι πολύ υγρό προσθέστε «καφέ» ώστε να απορροφήσουν την υγρασία. Αν είναι πολύ ξηρό ψεκάστε με νερό.
Σε περιόδους μεγάλης ζέστης μπορεί να χρειαστεί να καταβρέξετε τον σωρό. Για να διατηρήσετε την σωστή υγρασία και να τον προφυλάξετε από τις βροχές μπορείτε να σκεπάσετε τον σωρό με μαύρο πλαστικό.

 

4. Ο σωστός αερισμός

Κάθε 3 με 6 μέρες ανακατέψτε τον σωρό σας και ελέγξετε την υγρασία. Έτσι επιτυγχάνεται ο σωστός αερισμός και η ανάμειξη του υλικού από τις άκρες στο κέντρο όπου και η θερμοκρασία είναι υψηλότερη. Καθώς αποσυντίθεται κατακάθεται μειώνον

τας την κυκλοφορία του οξυγόνου. Η συχνή ανάδευση και η προσθήκη «καφέ» υλικών που δημιουργούν όγκο βελτιώνει τον αερισμό.

 

Ο χρόνος ολοκλήρωσης της διαδικασίας ποικίλλει..αφού χωνευθούν όλα τα υλικά χρειάζονται άλλες 4-8 εβδομάδες για να ωριμάσει το κομπόστ. Το έτοιμο κόμποστ έχει σκούρο καφέ χρώμα, θρυμματίζεται εύκολα, έχει μία ευχάριστη μυρωδιά νωπού χώματος και δεν αναγνωρίζεται  κανένα από τα αρχικά συστατικά. Αν χρησιμοποιηθεί για φύτευση σπόρων ή νεαρών φυτών χωρίς να αναμειχθεί, πρέπει να έχει ωριμάσει για τουλάχιστον 4–6 μήνες. Οπότε ξεκινήστε τώρα για να έχετε το δικό σας κομπόστ για την επόμενη Άνοιξη!

 

ΑΡΓΗ-ΨΥΧΡΗ μέθοδος

Στην προκειμένη περίπτωση τα υλικά τοποθετούνται σε στρώσεις και παραμένουν εκεί μέχρι να κομποστοποιηθούν. Πρώτα θα γίνει το κάτω στρώμα το οποίο μπορείτε σταδιακά να το αφαιρείτε με την τσουγκράνα και να το χρησιμοποιείτε. Προσοχή να μη ρίξετε άρρωστα φυτά στον σωρό και να καλύπτεται τα υπολείμματα κουζίνας με ένα στρώμα «καφέ» υλικών (αλλιώς μπορεί να προσελκύσουν βλαβερά ζωύφια ή/και αρουραίους). Το αποτέλεσμα είναι εξ’ ίσου καλό με την θερμή μέθοδο αλλά διαρκεί περισσότερο.

 

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ 

– Κόμποστ από φύλλα: Μαζέψτε τα ξερά φθινοπωρινά φύλλα, αναμείξτε τα με λίγο κομμένο γκαζόν και πράσινα από τον κήπο σας. Αν είναι στεγνά βρέξτε τα και αφήστε τα σε ένα μέρος του κήπου και αυτά κάποτε θα ξαναγίνουν τροφή για τα φυτά σας.

-Επιφανειακή κομποστοποίηση: Μπορείτε να αφήνετε μία ποσότητα φύλλων γύρω από τα δέντρα ή τα φυτά ώστε να ενσωματωθούν επιτόπου στο έδαφος. Τον χειμώνα μάλιστα προστατεύουν τις ρίζες από τον παγετό.

-Κομπόστα σε σάκκους απορριμμάτων: Αν δεν έχετε μεγάλες ποσότητες φύλλων, μπορείτε να βάλετε όσα έχετε σε ένα μεγάλο μαύρο σάκκο απορριμμάτων αφού τα βρέξετε (θυμηθείτε το στιμμένο σφουγγάρι), και να τον δέσετε. Καλόν είναι να προσθέσετε λίγο χώμα και κάποιο οργανικό λίπασμα (όπως κοπριά, κόμποστ ή λιπάσματα που προέρχονται από φυσικές πηγές και όχι συνθετικές) ώστε να επιταχύνετε την κομποστοποίηση. Την άνοιξη το κόμποστ θα είναι έτοιμο!

 

ΠΕΡΙΦΡΑΞΗ ΣΩΡΟΥ

Για πιο ελεγχόμενα αποτελέσματα, και ειδικά στην περίπτωση της θερμής μεθόδου, καλό θα είναι να οριοθετήσουμε το σωρό της κομποστοποίησης. Αν δεν επιλέξετε τους έτοιμους κάδους κομποστοποίησης, μπορείτε να περιφράξετε το σωρό με τους εξής τρόπους:

Το ιδανικό μέγεθος του σωρού έχει εμβαδό βάσης 1×1 μ.  και ύψος 0.7 – 1.0μ. Μεγαλύτερο ύψος μπορεί να έχει πρόβλημα αερισμού λόγω βάρους. Οι σωροί μπορούν να περιφραχτούν με διάφορα υλικά, βασικό είναι να αφήνονται διάκενα αερισμού μεταξύ των συμπαγών υλικών περίφραξης.

Τούβλα

Στις 4 γωνίες του παραλληλόγραμου θαλάμου που θα υψώσετε αφήστε μια απόσταση 1,5 εκ. μεταξύ των τούβλων ώστε να κυκλοφορεί ο αέρας.

Παλέτες
Παίρνετε 4 ξύλινες παλέτες και τις ενώνετε μεταξύ τους με σύρμα ή μεντεσέδες. Καλό είναι η μία πλευρά να ανοιγοκλείνει για ευκολότερο χειρισμό του σωρού σας.

Σύρμα (πλέγμα ή κοτετσόσυρμα)
Η ελάχιστη διάμετρος του κάδου πρέπει να είναι 1μ. Για να υπολογίσετε το μήκος του σύρματος που θα σας χρειαστεί, πολλαπλασιάστε την διάμετρο που θέλετε επί 3,14. Ενώστε το σύρμα με γάντζους ώστε να μπορείτε να το ανοίγετε εύκολα.

Κάδος απορριμάτων: Πάρτε έναν κάδο απορριμάτων μεγάλο, αφαιρέστε του τον πάτο και δημιουργήστε στο σώμα του αρκετές τρύπες του 1εκ. για αερισμό. Τοποθετήστε τον στο χώμα και είστε έτοιμοι.

Φράχτης
Ο έτοιμος πλεκτός φράχτης χρειάζεται στήριξη με 4 πασσάλους στο ορθογώνιο ή με 2 στο κυκλικό ώστε να μπορεί να σταθεί όρθιος.

 

Επίσης μπορείτε να σκεφτείτε και τα εξής κόλπα:

Διαίρεση του κάδου: Για να έχετε πάντοτε έτοιμο λίπασμα, διαιρέστε το δοχείο σε δυο τμήματα με μια κινητή κατασκευή από πλαστικό ή σανίδες. Έτσι μπορείτε να έχετε χωριστά το ώριμο κομπόστ από τον υπόλοιπο σωρό και να το αφαιρείται όταν θέλετε να αναμίξετε τους δυο σωρούς.

ή

Πορτάκι στη βάση: Επειδή το έτοιμο κομπόστ θα σχηματίζεται πάντα από τη βάση του σωρού προς τα πάνω στρώματα, οι κάδοι του εμπορίου διαθέτουν πορτάκι στη βάση που ανασηκώνεται για να παραληφθεί το έτοιμο κομπόστ. Κάτι αντίστοιχο μπορεί να γίνει και στις δικές σας κατασκευές, πιο εύκολα με το κοτετσόσυρμα, αν αφήσετε ένα κενό (περίπου 30χ30 εκ.)  στο κάτω μέρος της κύριας κατασκευής περίφραξης, το οποίο το καλύψετε με ένα κομμάτι από κοτετσόσυρμα λίγο μεγαλύτερων διαστάσεων (π.χ. 50χ50 εκ.) το οποίο στερεώσετε με γάντζους στο υπόλοιπο σύρμα ώστε να μπορεί να ανοίγει όταν θέλετε να πάρετε κομπόστ και να κλείνει για να λειτουργεί σαν στήριξη όλο τον υπόλοιπο καιρό.

Καπάκι: Μπορείτε να καλύψετε τον κάδο με ένα διάτρητο μαύρο πλαστικό φύλλο και από πάνω να ρίξετε μια παλιά λινάτσα. Σε περίπτωση που έχουν μειωθεί οι βροχές (δεν είναι χειμώνας) ή που ο σωρός βρίσκεται κάτω από υπόστεγο δε χρειάζεται..μάλλον.

 

Πρώτη Απόθεση Υλικών:  

• Σκαλίστε ελαφρά το χώμα με την τσουγκράνα για να επιτρέψετε στα σκουλήκια να ανέβουν στο σωρό.
• Απλώστε ένα στρώμα από υπολείμματα κλαδέματος για να αερίζεται η βάση, προσθέστε μετά φυτικά υπολείμματα φαγητού, ανάμικτα με λίγο νερό. Σκαλίστε το μίγμα με την τσουγκράνα και συμπιέστε το ελαφρά.
• Αν το έδαφος είναι όξινο, προσθέστε λίγη σκόνη ασβεστόπετρας, για να εμποδίζει τη διαφυγή της αέριας αμμωνίας, από την οποία οι μικροοργανισμοί παράγουν το απαραίτητα άζωτο.
• Καλύψτε τον κάδο με ένα διάτρητο μαύρο πλαστικό φύλλο και πάνω του βάλτε ένα παλιό χαλί ή μια λινάτσα. Αφήστε το σωρό για μια βδομάδα για να αρχίσει η ζύμωση και να ανέβει η θερμοκρασίας του.
• Όταν ο όγκος του υλικού μειωθεί στο ένα τρίτο του αρχικού, γεμίστε το δοχείο με τα ίδια υλικά.
• Μετά από μερικές βδομάδες τραβήξτε με την τσουγκράνα τις λιγότερο ζεστές πλευρές του σωρού προς το θερμότερο κέντρο (αναστροφή του σωρού).
• Συνεχίστε ακάθεκτοι..μετά από 4 μήνες το κομπόστ θα έχει σχηματιστεί.

 

Πηγές:

[1] “Κομπόστ για όλους”, Ιστοσελίδα: Ενεργοί Δημότες, Κίνηση Βιώσιμης Ανάπτυξης Μαρκόπουλου Μεσογαίας Αττικής

[2] “Φτιάξε τον δικό σου κομποστοποιητή” , Αρχείο pdf – Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης